अनलाइन डबली
काठमाडौँ । विश्वको ध्यान पछिल्लो पटक चीन–ताइवान र रुस– युक्रेन तानिएको बेला अजरबैजान र अर्मेनियाबीच फेरि युद्ध सुरु भएको छ । शान्ति सम्झौता भएको दुईवर्ष पछि फेरि दुई देश युद्धको मैदानमा उत्रिएका हुन् ।
नागार्नो काराबाख क्षेत्रलाई लिएर दुई देशबीच पूरानो दुश्मनी रहेको छ । काराबाख अजरबैजानले आफ्नो दाबी गरेपनि त्यहाँ आफ्ना नागरिक लामो समयदेखि बसोबास बताउँदै अर्मेनियाले पनि दाबी गरिरहेको छ । बहुसंख्यक स्थानीयले पनि अर्मेनियासँग मिल्नको लागि विद्रोह गरेको बताइएको छ । उनीहरुले अर्मेनियाका सहयोगमा विद्रोही समूह समेत निर्माण गरेका छन् ।
सन् १९९० मा पनि दुई देशबीच युद्ध भएको थियो । विवाद समाधान नभएर युद्धविराम भएको थियो । त्यसपछि विवाद बढ्दै गएपछि फेरि सन् २०२० मा अजरबैजान र अर्मेनियमा युद्ध भएको थियो । जम्मा ६ हप्तासम्म चलेको युद्धमा दुबै देशका गरी करिब ७ हजार नागरिक मारिएका थिए । अजरबैजानले ६ हजार ५ सयको ज्यान गएको स्वीकार गरेको छ ।
वारपारको युद्धमा उत्रिएका दुबै देशबीच रुसको पहलमा १० नभेम्बर २०२० मा शान्ति सम्झौता भएको थियो । शान्ति सम्झौता भएपनि दुबै देशबीच विवाद समाधान भएको थिएन । अहिले रुस युक्रेन युद्धमा रहेको बेला अजरबैजान र अर्मेनियाबीच भिषण युद्ध भएको छ । त्यसको लागि मध्यस्थता गरिदिने देशको अभाव भएको छ ।
दुबै देशले रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनलाई मान्ने भएकोले यसअघि पटकपटक वार्ता तथा शान्ति सम्झौता भएका थिए । अहिले पुटिनले दुबै देशसँग छलफल गर्न नपाएकै कारण युद्धको अवस्था सिर्जना भएको अन्तर्राष्ट्रिय संचारमाध्यमहरुले बताएका छन् । अर्मेनियामा ईसाई धर्म मान्नेहरुको बहुल्यता छ भने अजरबैजानमा मुस्लिम । यी दुबै देश धर्मका कारण पनि मुडभेडको अवस्थामा पुग्ने गरेका छन् ।
अजरबैजानले आफ्नो सेनाले हमला गरेको भन्दै भिडियो सार्वजनिक गरेको छ । अजरबैजानले नागोर्ने कराबाखमा अर्मेनियाले हतियार कारखना संचालन गर्न लगाएको आरोप लगाएको छ । अर्मेनियाले हमला गरेर आफ्नो एक सैनिकको मृत्यु भएपछि बदलामा हमला गरेको बताएको छ । उता उक्त आरोप अर्मेनियाले भने अस्वीकार गरेको छ ।
अजरबैजानले सार्वजनिक गरेको भिडियोमा सेनाको गाडीमा क्षेप्यास्त्र प्रहार गरिएको छ । बंकर बनाइएको छ र उक्त बंकरमा एकजना कमाण्डर भित्र पस्दै गर्दा बाहिर हमला भएको भिडियोमा देखिन्छ । अजरबैजानले नागोर्ने कराबाखका पहाडी क्षेत्र कब्जामा लिएको दाबी समेत गरेको छ ।
