सन् १९४५ अगस्त ६ र ९ मा जापानको हिरोसिमा र नागासाकीमा एटम बम प्रहार गरि करिब एक लाख तेह्र हजार (अनुमानित ७८,०००+३५,०००) नागरीकको कत्ल्याम गरेर दोस्रो विश्वयुद्धको अन्त्यसँगै शक्तिशाली राष्ट्रको रुपमा उदाएकोे संयुक्त राज्य अमेरिका आजभन्दा करिब ५२८ बर्ष अगाडि पत्ता लागेको थियो । इटालीको जिनोआ नगरको एक गरिव परिवारमा जन्मिएका क्रस्टोफर कोलम्वसलाई तत्कालिन स्पेनका राजा फर्डिनाण्ड र महारानी इसावेलाले यात्राको लागि चाहिने सबै ब्यवस्थापन (बन्दोवस्तीका सामान, पैशा र जहाज) गरि दिएपछि भारतीय उपमहादीपको खोजिमा हिडेका उनी १२ अक्टोबर १४९२ मा उत्तरी अमेरिकाको वहामा द्वीप (सान साल्भाडोर) मा पुगेका थिए । यद्धपी उनले त्यसैलाई भारत सम्झेपनि त्यो भारत नभई अमेरिका नै थियो । ३ अगस्त १४९२ बाट शुरु भएको उनको युरोपको पश्चिम बाटो हुँदै एटलान्टिक महासागर पारगरी एसिया (भारतीय उपमहादीप) पुग्ने अभिलाषाले करिब ७० दिन पश्चात सुमन्द्रबाट जमिनमा पाइला टेक्ने अवसर पाएको थियो । यही दिनबाट नै शुरुवात हुन्छ आजको शक्तिशालि अमेरिका (आफैले भन्दै गरेको तर सारमा नभएको) को औपचारिक इतिहास । ७७.१ प्रतिशत सेता, १३.३ प्रतिशत काला, ५.६ प्रतिशत एशियन र ४ प्रतिशत अन्य समुदाय रहेको अमेरिकाले करिब १८३ (१६०० देखि १७८३ सम्म) बर्ष युरोपिएन देशहरु (फ्रान्स, स्पेन, बिशेषतः ब्रिटीश) को उपनिवेशवाट रक्तपातपूर्ण क्रान्ति गरेर आफुलाई स्वतन्त्र घोषणा गरेको थियो । तत्पश्चात् अमेरिका एक सवल, स्वाधिन र शक्तिशाली राष्ट्रको रुपमा उदाएको थियो जो आजसम्म पनि यो वा त्यो नाममा कायम नै छ ।

आज बिश्वका धेरै मानिसहरुको गन्तब्य स्थान बन्न पुगेको छ अमेरिका । अझभन्दा तेस्रो विश्वका अधिकांशको सपना नै अमेरिका हुने गरेको छ । तर सबैले बुझ्ने कुरा के हो भने आजको अमेरिकाले पनि इतिहासका बिभिन्न कालखण्डमा स्पेन, फ्रान्स र ब्रिटीशहरुको उपनिबेश भएर बाँच्नु परेको थियो । यतिसम्म हुन्थ्यो कि अमेरिकाको भुभागलाई आफ्नो अधिनमा लिनको लागि फ्रान्स र ब्रिटीशहरु लड्थे र त्यसमा कैयौं अमेरिकनहरुले पनि ज्यान गमाउनु परथ्र्यो । यसले के स्पस्ट हुन्छ भने साम्राज्यवादको उत्पिडनबाट बाहिर निस्कन कि त आत्मसमपर्ण, दलाली र दासताको जीवन जिउन जरुरी छ की त क्रान्ति गरेर देश र जनतालाई मुक्त गर्नु पर्दछ जुन अमेरिकी जनताले इतिहासमा गरेर देखाएका छन् । आज हाम्रो देश नेपाल जसरी भारतीय साम्राज्यवादको ठाडो शिकार भइरहेको छ, त्यसरी नै तत्कालिन अमेरिका पनि युुरोपिएनहरुको शिकार बनेको थियो ।

सन् १६०० बाट युरोपिएनहरुको उपनिबेश शुरु भएको अमेरिकामा १६५ बर्ष पछाडि (जतिखेर ब्रिटीशहरुले राज गरिरहेका थिए) सन १७६५ तिर मात्र क्रान्तिको आधारको निम्ति बातावरण तयार भएको थियो । त्यसपछिका करिब १८ बर्ष (१७६५ देखि १७८३) क्रान्तिमय बनेका थिए । सन् १७६५ बाट शुरुवात भएपनि खास क्रान्ति १७७५ देखि १७८३ सम्म ८ बर्ष मात्र चलेको थियो । यो युद्धलाई अमेरिकामा American Revolutionary War / American War of Independency पनि भनिन्छ । यो क्रान्ति मुलतः १५÷२० प्रतिशत ब्रिटीशहरुबिरुद्ध ८० प्रतिशत राष्ट्रवादी अमेरिकनहरुको लडाइँ थियो । १६ औं र १७ औं शताब्दीतिर पूरै युरोपिएनहरुको उपनिवेश भएको अमेरिकामा तत्कालिन ब्रिटीश साम्राज्यले १३ वटा कोलोनी बनाएर फरकफरक हिसाबले राज गरिरहेको थियो । जनताहरु पूरै असन्तुष्ट थिए । उनीहरुलाई कुनै अघिकार नै थिएन । त्यसैले गर्दा जनताहरुलाई जबरजस्त क्रान्तिको लागि प्रेरित गरिरहेको थियो । त्यो समयमा जनताले मुलतः ४ वटा सवाल उठाइरहेका थिए । ति थिए : Natural law & Rights(प्राकृतिक कानून र अधिकार),Liberalism (उदारवाद), Property Rights (सम्पक्तिको अधिकार) र Republicanism (गणतन्त्रवाद) । यी सवाल नै अन्ततः अमेरिकन क्रान्तिका लागि प्रमुख आधार बने ।

अमेरिकी भुभाग कब्जाको निम्ति फ्रान्स र ब्रिटेनबीच करिब ७ बर्ष (१७५६ देखि १७६३) लडाइाँ भएको थियो । यो लडाइँमा फ्रान्स नराम्रोसँग हारेपछि मिसिसीपि नदीदेखि यता र उता सबै ब्रिटीश र स्पेनले कब्जा जमाएपछि अमेरिकामा फ्रान्सको साम्राज्य लगभग समाप्त भएको थियो । यो लडाइँलाई अमेरिकी इतिहासमा 7 Years War भनेर चिनिन्छ । यो यद्धले गर्दा ब्रिटीशहरुलाई धेरै नै रिणको भार भएकोले तत्कालिन ब्रिटीश राजा George III ले रिणबाट मुक्त हुन थुप्रै Unpopular Acts ल्याएका थिए । जसमध्ये पहिलो थियो Sugar Act 1764: यो कानूूून अनुसार अमेरिकाले जति पनि चिनी उत्पादन गर्छ त्यो सबै ब्रिटीशलाई दिनुपर्ने । दोस्रो, Quartering Act 1764 : यो कानून अनुसार सबै ब्रिटीश आर्मीलाई अमेरिकनहरुले घरमा बस्न दिनुपर्ने । साथै उनीहरुको लजिङ फुडीङको ब्यवस्थापन पनि सोही घरले गर्नुपर्ने । तेस्रो, Stamp Act 1765 : यो कानून अनुसार सबै कानूनी पेपर, पत्र पत्रिका आदिमा ब्रिटीश सरकारको छाप लगाउने र सो बापत कर तिर्नुपर्ने । यसरी अमेरिकनको सहभागिता बिना नै ब्रिटेनमा कानून बन्ने र अमेरिकामा लागु हुने परिपाटीले कैयौं वकील, पत्रकार र पढेलेखेका मानिसहरुलाई आन्दोलन गर्न बाध्य बनायो ।

जुन आन्दोलन शुरुवाती दिनमा No Taxation Without Representation भने पनि अन्ततः No Tax को स्तरमा पुग्यो । यो आन्दोलनले उग्ररुप धारण गर्ने क्रममा सन् १७६५मा Samuel Adamps (स्यामुएल एडम्स्) को नेतृत्वमा Sons of Liberty भन्ने संगठन निर्माण भयो । संगठन निर्माण पश्चात क्रान्तिकारी नेता एडम्सले भनेका थिए हामी हिं सा पनि प्रयोग गर्न सक्छौ । साथै ब्रिटीश सामाग्रीलाई पूरै निषेध गर्ने र उनीहरुसँग भएका सबै ब्यापार सम्झौता रद्ध गर्ने । आन्दोलनलाई ब्यवस्थित गर्ने क्रममा स्यामुएल एडम्स्ले प्रत्येक शहरमा Committees of Correspondence गठन गरी सूचना आदानप्रदान गर्न थाले । ब्रिटीश सरकार किन गलत छ, हामी किन आन्दोलन गदैछौं भन्ने कुरा चिठीमा लेखेर त्यो कमिटीको सदस्यले सूचना सम्प्रेशित गर्दथे । यसरी आन्दोलन ब्यवस्थित र सुदृढ ढंगले अगाडी बढेपछि ब्रिटीश सरकारले नयाँ कानून Declaratory Act 1766 बनायो । यो कानूनले पहिलेको कर तिर्नु पर्ने कानून त बनायो तर जनसुकै बेला पनि कानून र कर कानूनहरु बन्न सक्छ, त्यो अधिकार राजा र सरकारलाई सुरक्षित नै छ भने पछि अमेरिकनहरु झन चिडिनु पर्ने परिस्थिति निर्माण भयो ।

एकपछि अर्को कानून बनाएको ब्रिटीश सरकारका तत्कालिन अर्थमन्त्री Charles Townshend ले फेरी Townshend Act 1767 पारीत गराए । जुन कानूनमा मुख्य गरी तिन वटा कुरा उल्लेख गरिएका थिए । पहिलो Nework Legislature लाई निलम्बन गर्ने, दोस्रो अत्यावश्यक बस्तुमा धेरै नै कर तिर्नु पर्ने र तेस्रो कुनै पनि बेला कसैको घरमा गएर तलास गर्न पाइने (जस्तो हाल प्रतिबन्धित नेकपा का नेता कार्यकर्ताहरु माथि भैरहेको छ) । टाउनसेण्ड कानूनका बिरुद्ध आन्दोलन चर्कदै गयो तत्पश्चात बोस्टनमा १७७० मा ५ जना आन्दोलनकारीको मृत्यु भयो । यस्लाई अमेरिकी इतिहासमा बोस्टन नरसंहार पनि भनिन्छ । यो घटनालाई आन्दोलनका नेता Samuel Adamps र Paul Revere ले अति नै पब्लिकमा लगेर प्रपोगाण्डा बनाए । तत्पश्चात अमेरिकन आन्दोलनकारीले कर कानून को मात्र बिरोध गरेनन, उनीहरुले त ब्रिटीश राज र उनीहरुले बनाएका निति नियमकै विरोध गरेर आन्दोलनलाई थप उचाईमा पु¥याए । आन्दोलनले उग्ररुप लिए सँगै बिटीश सरकार आप्mनो नयाँ कानूनको निर्णयवाट पछि त हट्यो तर उसले अर्को नयाँ कानून Tea Act 1773 बनायो । जस्मा निम्न कुराहरु उल्लेख थिए । पहिलो त पहिलेका कानूनले बनाएका सबै करलाई हटाएर चियामा मात्र कर कायम गर्ने । किनकी सबैभन्दा धेरै कारोवार चियाको हुन्थ्यो । नयाँ प्रधानमन्त्री Lord North को पालामा बनेको यो नियम पछि आन्दोलन चर्कदै गयो र आन्दोलनकारीले चियाका जहाजलाई बन्दरगाहमा उर्तन नदिने, चियाको किनबेच नगर्ने सम्मको निति अपनाए ।

यति मात्र होइन 16^th  December 1773 मा Samuel Adsamps को ग्रुपले ले पानीजहाज नै कब्जा गरेर दश हजार पाउण्डको चिया समुन्द्रमा फालिदिएका थिए । यस घटनालाई Bostan Tea Party का रुपमा चित्रित गरिन्छ । यो घटना पछि ब्रिटीश सरकारले अर्को नयाँ कानून Bostan Tea Party ल्यायो । जस्मा पब्लिक मिटिङ पुरै ब्याण्ड गर्ने (जुन हाल प्रतिबन्धित नेकपा माथि भैरहेको छ) , बोस्टन बन्दरगहा बन्द गर्ने, समन्द्रमा फालेको चियाको क्षतिपर्ति दिनु पर्ने र Samuel Adamps लाई गिरफ्तार गरेर लण्डन पठाउने । यो कानून पश्चात त आन्दोलन शान्तिपूर्णवाट हिं.सात्मक तर्फ अगाडी बढ्यो । आन्दोलनकारी अमेरिकन राष्ट्रवादीहरुले मिलिसिया तयार पार्नेदेखि हतियार जम्मा पारी तालिम शुरु गरे ताकी ब्रिटीशसँग हुने आगामी लडाइँमा लड्न सजिलो होस् । यसरी आन्दोलकारीले लडाइँको तयारी मात्र गरेनन की उनीहरुले १३ वटा कोलनीबाट प्रतिनिधीहरु बोलाएर सेप्टेम्बर १७७४ मा 1^st Continental Congress गठन गरी स्वतन्त्र अमेरिकन सरकार समेत बनाए (नेपालमा प्रतिबन्धित नेकपाले क्रान्तिकारी जनपरिषद बनाए जस्तै)। जुन सरकारले ब्रिटीश सरकारलाई निषेध गरी स्वदेशी सामान मात्र प्रयोग गर्ने र अन्तमा ब्रिटीशसँग ब्यापार नै समाप्त गर्ने निर्णय ग¥यो । जुन निर्णय अमेरिकी क्रान्तिको लागि कोशेढुङ्गा सावित भएको थियो ।

शारिरीक र मानसिक रुपमा नै विट्रीश राज्यका विरुद्ध लड्ने सोच बनाएको कन्टिनेन्टल कंग्रेसले जनरल जर्ज वाशिंटन(अमेरिकाको पहिलो राष्ट्रपती) को नेतृत्वमा कन्टिनेन्टल आर्मी फोर्स नै गठन गरि सकेको थियो । अप्रिल १७७५ बाट आन्दोलनको उच्च रुप क्रान्तिको शुरुवात भयो जस्लाई अमेरिकन क्रान्तिको नाममा अगाडी बढाइयो । कन्टिनेन्टल आर्मीले सबै भन्दा पहिले Lexington र Concord मा ब्रिटीश फौजमाथि आक्रमण गरि क्रान्तिको औपचारिक शुरुवात ग¥यो । लडाँइ भिषण तरिकाले अगाडी बढीरह्यो । बिट्रिश राजाले लडाइँ रोक्न आदेश दिए । तर लडाई रोक्नको सट्टा कन्टिनेन्टल आर्मीको तर्फबाट राजा जर्जलाई पत्र लेखेर सबै कानून र कर कानून हटाऊ अनि मात्र लडाई रोकिन्छ भन्ने पत्र पठाइयो । राजाले सबै कानून हटाउन त कहाँ हो कहाँ उल्टै तिमिहरु देशद्रोही हौ । तिमिहरुलाई गिरप्mतार गरेर सजाय दिइन्छ भने (जुन केपी ओलीको सरकारले प्रतिबन्धित नेकपाका नेता कार्यकर्ताहरुमाथि गरिरहेको छ) । राजाको यस्तो खाले अभिब्यक्तिले कन्टिनेन्टल कंग्रेसलाई आव्रmोसित मात्र गरेन की क्रान्तिलाई थप उचाईमा पर्याउने बाटो पनि खुल्ला गरिदियो । यसरी क्रान्तिले तिर्वता पाइरहँदा दोस्रो कन्टिनेन्टल कंग्रेस बन्नु भन्दा अगाडी १७७५ देखि १७७६ को बिचमा थोमस पेइनी द्धारा लिखित कमन सेन्स नोट पुरै शहरमा सर्कुलेट गरियो । ४८ पेजको नोटमा औपचारिक रुपमा ब्रिटीश साम्राज्यवाट स्वतन्त्रताको आहवान गरिएको थियो । क्रान्ति शुरु गरेको छोटो समयमै सन १७७६ मा कन्टिनेन्टल कंग्रेसले पुरै १३ वटै कोलनीमा कब्जा जमाइसकेको थियो । उनीहरुले त्यहाँ आफ्नो सरकार, आफ्नो न्यायधिश नियक्ति र नयाँ संविधान समेत बनाई सकेका थिए (जुन नेपालमा नेकपाले आफ्नो सरकार, आफ्नो न्याधिश र आफ्नो संविधान बनाए जस्तै) । तत्पश्चात १३ वटै शहरले अब हामी कोलनी नभएर राज्य हौ भनेर घोषणा गरे । थोमस जेफरसन द्वारा लिखित घोषणा पत्र मार्फत 4^th July 1776 मा स्वतन्त्र भएको घोषणा भयो ।

यो स्वतन्त्रताको क्रान्तिमा कन्टिनेन्टल कंग्रेस नै सरकार जस्तो भयो र यसले नै सम्पूर्ण चिजको ब्यबस्थापन गर्यो । यो स्वतन्त्रताको क्रान्तिमा अमेरिकी राष्ट्रवादीहरुलाई फ्रान्सले पैशा र सेना पठाएर समेत सहयोग गरेको थियो । जुन सहयोगलाई अमेरिकामा ब्रिटीशले आफ्नो साम्राज्य समाप्त पारेको बदला स्वरुप पनि लिन सकिन्छ । यतिसम्म हुँदा पनि ब्रिटीशहरु युद्ध मैदानमै थिए । उनीहरुले हारमानेका थिएनन तर उनीहरु अमेरिकामा गुम्दै गरेको आफ्नो साम्राज्यको साछी भएर लडिरहेका थिए । अन्ततः अक्टोवर १७८१ मा अंग्रेज जनरलले आत्मसमर्पण गर्छन र लडाँई समाप्त हुन्छ । औपचारीक रुपमा लडाईको अन्त्य गर्न 3^rd September 1783 का दिन फ्रान्समा Treaty of Paris गरिन्छ । जुन सन्धीमार्फत ब्रिटेनले अमेरिकालाई स्वतन्त्र देशको मान्यता दिन्छ र देश स्वतन्त्र हुन्छ र क्रान्ति सम्पन्न भएको आवास प्रत्येक अमेरिकनलाई हुन्छ ।

अमेरिकाको यो स्वतन्त्रताको क्रान्तिमा करिब १ लाख सेनाले आफ्नो ज्यान उत्सर्ग गरेका थिए । लडाँईमा नै करिब १५ प्रतिशत जति मारिए पनि ८५ देखि ९० प्रतिशत सैनिक भने विरामी भएर मरेका थिए । क्रान्ति सम्पन्न भए पश्चात अमेरिका एउटा त्यस्तो देश बन्यो जहाँ पहिलो पटक जनताद्धारा चुनिने राष्ट्रपति प्रणली शुरु भयो (Mass based not Leader based) । यति मात्र होइन 21^st June 1788 मा संसारको पहिलो लिखित संबिधान बनाएर अमेरिकाले आफुलाई संस्थागत रुपमा अगाडी बढायो । क्रान्तिले सदैब चौतर्फी परिवर्तनको माग गर्दछ । तर कैयौ बर्षसम्म अरु देशको उपनिवेश भएर रहेको अमेरिकाले महिलाहरुलाई अधिकार नदिनु र करिब ३० प्रतिशत दासहरुलाई मुक्त नगर्नु आफैमा बिडम्वनापूर्ण थियो । क्रान्ति पश्चात पनि गोराहरुले कालाहरुमाथि निकृष्ट ब्यवहार गरिनै रहे यस्तै खाले असमान्ता र अन्यायले फेरी अमेरिकालाई गृहयुद्धतिर धकेल्यो । यसैको उदाहरण थियो रेड इन्डियन आदिवासीहरुले गरेको बिद्रोह । त्यही बिद्रोहमा गोराहरुको तर्पmबाट लडेका अब्राहम लिंकनले सन १८६० मा राष्ट्रपति भएपछि देशमा रहेको दासप्रथा हटाए । उनले करिब ४० लाख दासदासीलाई मुक्त गरे । त्यसको बिरोध मात्र भएन काला र गोराहरुबिच यद्ध नै शुरु भयो । जस्ले गर्दा लाखौ मानिसहरुले ज्यान गुमाए । अन्ततः लिंकनले जातजातिहरुलाई मिलाए , उत्तर र दक्षिणलाई जोडे, पर्व र पश्चिमलाई जोडे र बनाए संयुक्त राज्य अमेरिका । सन १८६४ मा त्यही संयुक्त राज्य अमेरिकाको उनी राष्ट्रपति भए ।

आजको नेपालको परिस्थिति हेर्दा लाग्छ त्यही अमेरिका जो २५५ बर्ष पहिले थियो । घोषित रुपमा त नेपालमा उपनिवेश कायम छैन तर अघोषित रुपमा नेपाल पश्च्मिाहरुको र बिशेषत भारतको उपनिवेशिक हेराईबाट प्रताडित छ । अमेरिकी प्रोजेक्ट एमसीसी र चिनियाँ प्रोजेक्ट बिआरआईको भूराजनैतिक चक्रब्यूमा नेपाल फस्ने खतरा सतहमा नै आईरहेको छ । नेपाली जनता र बिभिन्न राजनैतिक दलहरुले तिर्ब बिरोध गरेपनि नेपाली कांग्रेसको सहयोगमा केपी ओली गुट संसदबाट नै एमसीसी अनुमोदन गराउन चाहान्छ । आज उपनिवेशको चरित्रमा बदलाव आएको छ । हिजो जस्तो प्रत्यक्ष रुपमा शासन गर्नुको सट्टा आफ्ना दलालहरु खडा गरेर सासन गरिन्छ । यस्लाई राजनैतिक रुपमा नवउपनिवेश पनि भन्ने गरिएको छ । १५ अगस्त १९४७ पुर्व ब्रिटीशको उपनिबेश भएको भारतले आज नेपाल जस्ता दक्षिण एसियाका अन्ने साना देशहरुलाई सदैब उपनिबेशिक आँखाबाट हेदै आएको छ । नेपालमा बिकास, निर्माण, शुसासन र राजनैतिक स्थिरताको मुख्य बाधकको रुपमा भारत रहदै आएको छ । नेपाली जनताले पटक पटक परिवर्तनको लागि आन्दोलन गरे पनि देश र जनताको जिवनमा कुनै परिवर्तन देखिएन । पटकपटकको आन्दोलनबाट नेपालमा

सक्ताको हस्तान्तरण भएपनि मुलभूतरुपमा सक्ताको रुपान्तरण भएन । सदैब नेताहरु जनताको एजेण्डाबाट च्यूत हुँदै भारतको इशारामा प्रत्यक्ष वा परोक्ष रुपमा नेपालमा सक्ता चलाउँछन । त्यसैले नेपालको नवउपनीबेशीक परिस्थितिले राष्ट्रिय मुक्ति संघर्षको आवश्यक्ता बोध गराइरहेकोे छ । दिन दिनै नेपालका सिमाहरु भारतद्धारा मिचिएका छन । टनकपुर ब्यारेजका कारण २२२ हेक्टर नेपाली भुमि अतिव्रmमणमा परेको छ । ब्रम्हदेव, बनवाशा र गड्डाचैेकीमा भारतले नियमित नेपाली भुमि अति.क्रमण गरिरहेको छ । सिमानामा एसएसबीले जमिन छोड्न चेतावनी दिन्छन् यदि नछोडे घर भत्काइदिने धम्की दिन्छन । नवलपरासीको सुस्तामा भारतले २०११ साल देखि नै अति.क्रमण शुरु गरि अहिलेसम्म करिब २२ हजार बिगाहा नेपाली भुमि अतिक्रमण गरिसकेको छ । दशगजाभन्दा ८ किलोमिटर वरपर दुई पक्षीय सहमति बिना बाँध बनाउन नपाउने अन्तराष्ट्रिय मापदण्ड मिचेर भारतले दशगजा भन्दा २ सय मिटर वर कलकलवा तटबन्ध निर्माण गरेको छ । मापदण्ड बिपरित बनाइएको कलकलवा तटबन्ध र लक्षमणपुर बाँधले बाँकेको राप्ती पारीका ९ गा.बि.स. का हजारौ नेपालीहरुलाई बर्षेनी वाली र डुवानको समस्या सृर्जना गरिरहेको छ । यतिमात्र होइन रुपन्देहीको दानव नदीमा वनेको रसियावाल खुर्दलोटन बाँधले दुई दर्जन गा.वि.स. हरु डुबानमा पर्नुका साथै २० किलोमिटर दशगजा पनि मिचिएको छ । सो बाँधले रुपन्देहीका मालिगाव, थुमुवा, पिप्रवा, असुरनैमा, बेचकुईमा, राइनिहवा, फेरना, सलौतिमा, वोगडी, सिवुवा, अमा, वभनी गा.बि.स. मात्र डुबानमा छैनन् गौतम बुद्धको जन्मस्थल लुम्बीनी पनि डुब्ने खतरामा छ ।

१९५० को असमान सन्धी, हातहतियार खरीद सम्बन्धी सन्धी, कालापानी सम्बन्धी गोप्य सन्धी, कोसी, गण्डकी, महाकाली, अपर कर्णाली, कोसी हाइड्याम जस्ता सहमतिहरुले त नेपालको राष्ट्रिय स्वाधिनतालाई नै गिज्याइरहेको छ । यि माथिका जति पनि समस्याहरु छन् त्यस्को कारक भनेको भारत नै हो । त्यसैले भारतको हेपाहा प्रवृतिका विरुद्ध सम्पर्ण नेपाली जनताहरु एक भै गर्ने संघर्षले मात्र देशको स्वाभिमान बचाउन सक्छ अन्यथा नेपाल पनि सिक्कीम जस्तै नहोला भन्न सकिन्न । अमेरिकन क्रान्तिमा जसरी स्यामुयल एडम्स र जर्ज वाशिंटन जस्ता पात्रहरु जन्मिए र देशलाई स्वतन्त्र, स्वाधिन र सबल बनाए त्यसरी नै नेपालमा पनि थुप्रै स्यामुयल एडम्स र जर्ज वाशिंटनहरु जन्मन जरुरी छ । ब्रिटीश सरकारको कर वृद्धिनै अन्ततः उसको साम्राज्य समाप्त गर्ने साधन बन्यो अमेरिकी राष्ट्रवादीहरुलाई । आज नेपालमा पनि जताततै कर आतंक सृर्जना भएको छ । जता ततै अन्याय, अत्याचार, दमन, शोषण, भ्रष्टाचार र बलत्कारका घटनाहरु सतहमा आएका छन् । कोरोनाले विश्वनै आतंकीत भएको समयमा पनि रोग र भोगको छटपछाटमा परेका जनतालाई लकडाउनमा राखेर केपी सरकार संस्थागत भ्रष्टाचारमा लिप्त भई नै रह्यो । नेपालीहरुका मृत लाश र कात्रोमा पनि आर्थिक र नितिगत भ्रष्टाचार गरेर ओम्नी, यति र भाटभटेनी जस्ता दलालहरुलाई पोस्न लाग्यो केपी सरकार र उनका मन्त्रीहरु । सरकार बिष्णु पौडेल, गोकुल बास्कोटा, ईश्वर पोख्रेल, भानुभक्त ढकाल, महेश बस्नेत, कुमार पौडेलको हत्यारा सर्वेन्द्र खनाल, निर्मला पन्तका हत्यारा, रुकुम नरसंहारका अपराधीहरुलाई कार्वाही गर्नुको सट्टा उल्टै उनीहरुलाई संरक्षण गर्छ र उनीहरु बिरुद्ध आवाज उठाउने जनतामाथि गोली बर्षाउँछ ।

सामाजिक न्याय र समानता मागेर आन्दोलन गर्नेहरुलाई प्रतिबन्ध लगाएर कपोल्कल्पीत मुद्धामा फसाएर जेल र हिरासतमा राख्छ । न्यायलयमा न्याय किनीने र बेचिने साधन भएको छ । यसको सप्रमाण पछिल्लो समयमा आप्mनै श्रीमतिको पाशविक हत्या गरेर सर्वोश्व सहित आजीवन जेल सजाय पाएका पुर्व डिआईजी रञ्जन कोइरालालाई पैशा र पहुँचको आधारका सर्वोच्च अदालतका प्रधान न्यायाधीश चोलेन्द्र शम्सेर जबरा र न्यायाधीश तेजबहादुर केसीको संयुक्त इजलासबाट गरेको कैद मिनाहलाई लिन सकिन्छ । दलाली र महँगीले सिमा नाघेको छ । शिक्षा, श्वास्थ्य र रोजगार जनताको पहुँचबाट धेरै नै टाढा भैसकेको छ । सुरक्षाको जिम्मा लिएकाहरुबाट नै जनता असुरक्षित भईरहेका छन् । देशको सिमा सुरक्षाको जिम्मा लिएको सेना देशको सिमाना मिचिदा पनि मुखदर्शक भईरहेको छ । कालापानी, लिपुलेक, लिम्पियाधुरा हुँदै मानशरोबर जाने रोड खनेर भारतले हाम्रो राष्ट्रिय स्वाधिनता, स्वतन्त्रता र सार्वभौमसत्तामाथि नै धावा बोल्दा पनि केपी सरकार तथाकथित नक्शा स्टन्ट गरेर सक्ता र आफ्नो कुर्शी जोगाउने खेलमा नै ब्यस्त छ । दिन दिनै देशको अस्मिता लुटिरहदा पनि सरकार र राजनितिक दलहरु भारत सामु लम्पसार हुन्छन् । यो परिस्थितिले नेपालमा पनि क्रान्तिको आवस्यक्ता अति नै महसुस गराइरहेको छ । २५५ बर्ष पहिलेको अमेरिका र आजको नेपालको परिस्थितिका केही समान्ताहरु छन् । त्यसैले यो परिस्थितिको हलको निमित्त राष्ट्रवादी आन्दोलन एक मात्र बिकल्प हुन सक्छ । जुन आन्दोलन सैन्य शक्ति सहितको बिद्रोहबाट हुने क्रान्तिले मात्र सम्भव छ । यसो हुन सकेमा समृद्ध राष्ट्रहरुको स्थानमा भोलिको नेपाल पनि नपुग्ला भन्न सकिन्न ।

अन्तमा देशले धेरै नै कष्ट भोगीरहेको छ । १९९३ देखि २०७८ सम्म आउँदा नेपालको राजनितीमा धेरै नै उतारचडापहरु आए । जनताले सदैब प्रगति, सम्वृद्धि, सुसासन र परिवर्तन चाहे तर नेताहरुको प्रबृति कहिल्यै परिवर्तन भएन । पछिल्लोपटक २०५२ देखि २०६२÷६३ सम्म चलेको माओवादी जनयुद्धले नेपाली जनतालाई ठूलो आशा र भरोशा दिलायो तर त्यो जनयुद्धको मुल नेतृत्वको हिस्सा नै क्रान्ति नहुँदै सचेततापुर्वक प्रतिक्रान्तिको रक्षा कवच बनेपछि त्यो आशा र भरोशाले पनि सार्थक्ता पाएन । माओवादी आन्दोलन वा नेपालको क्रान्तिलाई चिहानघाटमा पु¥याएको अवस्थावाट आज नयाँ तरीकाले क्रान्तिको पुर्नगठन गरिएको छ । एकीकृत जनक्रान्तिको कार्यदिशामार्फत दलाल पुजीवादी संसदीय ब्यवस्थाको चिहानबाट बैज्ञानिक समाजवाद हुँदै साम्यवाद सम्म पुग्ने नेपाली जनताहरुको बर्षौदेखिको चाहना पुरा गर्न विप्लबको नेतृत्वमा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी क्रान्तिको मैदानमा छ ।

प्रतिबन्ध, दमन र धरपकटबिरुद्ध प्रतिरोध गर्दै वार्तामार्फत अगाडी बढिरहेकाले क्रान्तिको दायरा फराकिलो भईरहेको छ । राष्ट्रलाई स्वाधिन र स्वालम्बि बनाई बैज्ञानिक समाजवाद स्थापना नभएसम्म यो क्रान्तिले विश्राम लिनेवाला छैन । जसरी युरोप र अमेरिकाले इतिहासमा जसरी स्वतन्त्रता र स्वाधिनताको लागि संघर्ष गरे त्यसले बिश्वमै आन्दोलन र क्रान्तिको लागि उत्प्रेरणा जगायो । यद्येपी आज युरोप र अमेरिका पुँजीवाद र साम्राज्यवादका केन्द्र बनेका छन् तर तिनीहरुले इतिहासमा गरेको संघर्षबाट आजका नेपालीहरुले केही सिक्न जरुरी छ । आजका नौजवानहरुले आफ्नो गन्तब्य युरोप र अमेरिका नबनाएर नेपाललाई नै परिवर्तन गर्ने सोच्नु पर्दछ । आधुनिक दासको रुपमा बिश्वका गल्लीगल्लीहरुमा भौतारिने समस्याबाट नेपाललाई मुक्त गर्नु पर्दछ । यो मुक्ति केवल नेकपाको नेतृत्वमा हुँने चौतर्फी क्रान्तिले मात्र सम्भव छ । त्यसैले नेपाललाई सबै खाले समस्याका जन्जीरबाट मुक्ति दिलाउन एकपटक फेरि निर्णायक क्रान्तिको बाटोमा गोलबन्ध हौं र क्रान्तिभित्रै देशको भविश्य र देशको भविश्यभित्र आफ्नो भबिश्य खोजौं, जीत सत्यको हुनेछ ।