अनलाइन डबली
एजेन्सी । कजाखस्तानका राष्ट्रपति कासीम–जोमार्ट टोकायभले देशको राजधानीको नाम पुनः अस्तान नै बनाउने सहमति जनाएका छन् ।
राष्ट्रपतिका प्रवक्ता रुस्लानझेलिबान सांसदहरुको एक समूहको अभियानपछि राष्ट्रपतिले राजधानीको नाम बदलेर पुनः पहिले कै राख्न सहमति जनाएको बताए ।
तीन वर्षअघि तोकायभ आफैले उनका पूर्ववर्ती राष्ट्रपति तथा उनका राजनीतिक गुरु नुरसुल्तान नजरबायभको सम्मानमा राजधानीको नाम बदलेर नुर–सुल्तान राखेका थिए । त्यसअघि सो सहरको नाम अस्ताना थियो ।
सन् २०१९ मा राष्ट्रपति बनेपछि तोकायभले गरेका सुरुवाती निर्णयमै देशको राजधानीको नाम बदल्ने विषय थियो । नजरबायम सन् १९९१ मा कजाखस्तान सोभियत संघबाट स्वतन्त्र भएपछि लगातार करिब तीन दशकसम्म सत्तामा रहेका थिए ।
नजरबायमले आफू राष्ट्रपति हुदाँ सन् १९९७ मा देशको राजधानी अलमाटी सहरबाट अस्ताना सारेका थिए । उनको सो निर्णयमा त्यसबेला धेरैले प्रश्न उठाएका थिए ।
विशेषत अस्ताना तुलनात्मक अनकन्टार स्थानमा रहेको र जाडोमा तापक्रम घटेर माईस ५१ डिग्री सेल्सियससम्म पुग्ने भएकाले उक्त निर्णय सही नभएको आलोचनाकको भनाई थियो ।
नजरबायमले पछि अस्तानाभर कयौं तडकभडक तथा ठूलठूला भवन तथा संरचनाहरु बनाए । सत्ता आफ्ना राजनीतिक चेला तोकायभलाई हस्तान्तरण गरेपछि पनि सत्तारुढ दल र सुरक्षा परिषदको प्रमुख रहिरहे । ती पदमार्फत उनले सत्तामा ठूलो प्रभाव कायम राखेकाथिए ।
तर यो वर्ष जनवरीमा देशमा हिसात्मक विरोध फैलिएपछि राष्ट्रपतिको शक्ति प्रयोग गरेर तोकायभले नुरसुल्तानलाई ती दुवै पदबाट बर्खास्त गरिदिए । तोकायभले नुरसुल्तानको अनावश्यक हस्ताक्षेपका कारण द्वेध सत्ता सिर्जना भएको र आफ्नो काममा अवरोध पुगेको भन्दै उक्त कदम उठाएका थिए ।
जनवरीको हिंसा शुरुमा इन्धनको मुल्य वृद्धि विरुद्धको शान्तिपूर्ण विरोधको रुपमा सुरु भएको थियो । तर पछि प्रदर्शनमा प्रशासनले बल प्रयोग गर्दा झण्डै २३० भन्दा बढिको मृत्यु भयो ।
प्रदर्शन नियन्त्रण बाहिर जान थालेपछि कजाख सरकारले छिमेकी मुलुक रुससमेत सलग्नता रहेको सुरक्षा गठबन्धन कलेक्जिट सेक्युरिटी ट्रिटी अर्गनाईजेसन (सीएसटीओ)सँग सहयोग मागेको थियो । सीएसटीओको फौजले कजाखस्थान गएर त्यहाँको प्रदर्शन दबाएको थियो ।
